Su Yönetimi

ÇEVREYE DUYARLI SU YÖNETİMİ

HOSAB, bölgede yer alan firmalara, iki ayrı şebekeden farklı iki farklı kalitede su vermektedir. Firmalar istedikleri suyu alıp istedikleri proseste kullanmakta ve maliyetlerinde avantaj sağlamaktadırlar.
2015 yılına kadar BUSKİ Genel Müdürlüğü’nden temin edilen 1. Kalite su ile beslenen HOSAB’da su konusunda birçok sorun yaşandı. Özellikle yaz aylarında bölgenin yüksek kesimlerine basınç yetersizliğinden dolayı bazı firmalar su alamadılar. Ayrıca su birim fiyatı yüksek olduğundan ciddi bir maliyet yükü oluşmaktaydı.

HASANAĞA BARAJI’NDAN ALINAN SU TEMİZLENİYOR
Bu soruna çözüm bulmak için HOSAB Bölge Müdürlüğü halen 2.kalite suyun temin edildiği Hasanağa Barajı’ndan alınan su için su arıtma tesisi yaptırmayı planlamış ve 2014 yılının başında araştırmalara başlamıştır. İleri teknoloji gerektiren bu tesisin projelendirmesi ve temini için yapılan araştırmalar sonucunda yapılacak proses kesinleştirildi. Barajdan alınan suyun 17.02.2005 tarihli ve 25730 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelikte yer alan standartların sağlanması için projeler hazırlandı. Bu kapsamda yapılan ihale sonucunda 16 Mayıs 2014 tarihinde yapım için sözleşme imzalandı ve su arıtma sistemi yatırımı yapıldı.
Söz konusu sistem Hasanağa Barajından alınan suyun en ileri teknoloji ile arıtılarak, sanayiye ucuz ve kaliteli olarak ulaştırılmasını içermektedir. Bu doğrultuda yapılan tesis sürekli olarak izlenmekte ve düzenli periyotlar halinde bu konuda tek akretide laboratuvar olan Bursa Halk Sağlığı Laboratuvarında analizleri yapılmaktadır.
Sağlık Bakanlığının çıkarmış olduğu İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik doğrultusunda analizleri yapılan su içilebilir düzeyde olup, sanayiye 1. kalite su olarak verilmeye devam ediyor.

SU ARITMA SİSTEMİ DETAYLARI
Sistem; ana hatları ile ham su deposu, sistem besleme pompaları, tam otomatik demir mangan filtresi, ultrafiltrasyon sistemi, RO sistemi, membran yıkama ünitesi, kimyasal dozaj sistemi, ürün suyu depoları ve arıtılmış su transfer hidrofor sistemlerinde oluşuyor.
Tam Otomatik Kum Filtresi ile Demir Mangan Filtreleri: Baraj suyu tarafından beslenen ham su deposu girişinde klor dozajı yapılıp, oksijen metre, blower ve difüzörler ile havalandırma sağlanmaktadır. Sonrasında yedekli ve frekans kontrollü pompalar yardımı ile önce kum filtresine ardından Fe-Mn filtrelere gönderilmektedir. Kum filtresinde bulanıklık alınmakta olup; Fe-Mn filtrelerde ham suda bulunan demir ve mangan kirlilikleri giderilmektedir.
Ultrafiltrasyon Sistemi: Ultrafiltrasyon sistemi ham su içerisindeki askıda katı maddeleri, kooidleri ve virüsleri gidermekte etkili olan bir membran teknolojisidir. Polietersülfon ve polivinilpirolidon malzemelerinin bir karışımından imal edilmiş membran fiberlerinden ve merkezdeki bir temiz su toplama borusundan oluşan PVC bir kartuştur.  PVC kılıf içine her iki tarafta 2-3  cm kalınlıktaki epoksi reçine dolgusu ile sabitlenmiş olan fiberlere iç tarafta  giriş suyu beslenir.  Membranın gözenek çapından daha büyük olan partiküller membran yüzeyinde birikerek fiberlerin içinde tutulur. Sadece çözünmüş mineraller ve membran gözenek çapından daha küçük partikülleri içeren akışkan membrandan geçerek temiz su toplamaborusundatoplanır.
Böylece suyun içinde bulunan; askıda maddelerin tamamen uzaklaştırılması, askıda katı maddelere oranla çözünmüş maddelerin (TOC, COD, BOD) kısmen uzaklaştırılması, mikroorganizmaların uzaklaştırılması; > Log6 oranında bakteri uzaklaştırılması, > Log4 oranında virüs uzaklaştırılması, sağlanmaktadır.
RO Sistemi: Ultrafiltrasyon sisteminden gelen su UF ürün suyu deposuna aktarılır. UF ürün suyu deposundan su, yedekli RO besleme pompaları ile RO sistemine aktarılır. RO besleme pompaları sonrası bir hat by-pass hattına bir hat RO hattına verilmektedir. By-pass ile sistem çıkışı korozifliği minimize edilmektedir.
Reverse Osmosis Sistemin temelini, suyun geçişine izin verirken aynı anda çözünmüş iyonik maddelerin geçişini sınırlandıran yarı-geçirgen membran oluşturmaktadırr. Bu tür bir membranın bir tarafındaki saf olmayan suya basınç uygulanması yoluyla; saf su membranın diğer tarafına geçirilir ve bünyesindeki maddelerin çoğunu geride bırakır. Çözünmüş iyonik maddelerin membran tarafından sudan ayrılması, iyonun molekül ağırlığının ve iyon yükünün bir fonksiyonu olarak gerçekleşmektedir.
Membran tarafından tutulan maddeleri, membran yüzeyinden uzaklaştırmak için besleme tarafı aralıklı olarak ürün suyu debisinin 2 ile 5 katı kadar fazlalaştırılmış bir su akımı ile durulanarak membran yüzeyinin tıkanmasını ve  kabuklaşmayı engellenmektedir. RO prosesinin gerçekleşmesi sırasında;  Sodyumbisülfit dozajı, Antiskalant dozajı, Kostik ve Asit dozajı gerçekleştirilmektedir.
Şebekeye 6 bar basınç ile verilmektedir.

Kapasite Artışı Planlanıyor
2014 yılından bu yana sürekli yatırım yapılan tesiste;

• 1 adet 70 metreküp/saat kapasitesi Kum filtresi
• 3 adet toplam 70 metreküp/saat kapasiteli Fe-Mn filtreleri
• 2 adet 60 metreküp/saat kapasiteli Ultrafiltrasyon Sistemi
• 1 adet 30 metreküp/saat kapasiteli Reverse Osmosis Sistemi
• 1 adet 10 metreküp/saat kapasiteli Reverse Osmosis Sistemi ile diğer yardımcı üniteler bulunuyor.

Tesis su üretim kapasitesini artırmak için 2020 yılı içinde de yatırımlar yapılarak kapasite artışı planlanmaktadır.

 
2.KALİTE SU
HOSAB katılımcı firmalarına verilen 2. kalite su ise DSİ Genel Müdürlüğü ile 22.04.2011 tarihinde protokol imzalanarak Hasanağa Barajı’nın yüzde 17,7’lik kısmının kullanım hakkı alınarak hayat geçirildi.
İmzalanan protokol gereğince yılda 750 bin metreküplük bir su debisine sahip olunarak bölgedeki firmaların proseslerinde ya da üretimlerinde kullanacakları ucuz bir su potansiyeline kavuşulmuştur. İmzalanan protokolün ardından Hasanağa Barajının çıkışında bulunan su alma yapısından başlamak üzere toplam 3 bin metre uzunluğunda PN10 DN 225 HDPE boru ile bir hat çekilerek 700 metreküplük depoya ulaştırılmıştır. 01.12.2011 tarihinden itibaren bölge sanayicilerine proses kullanım amaçlı su verilmesine devam edilmektedir.
Alınan suya klorlama yapılarak 7 bar basınçta sanayiye verilmektedir. Ayrıca verilen 2. kalite suyun analizleri de düzenli olarak Bursa Halk Sağlığı Laboratuvarında yapılmaktadır.

1.KALİTE SU, 2. KALİTE SU VE ATIKSU ANALİZ SONUÇLARI